فیروزه یکی از سنگ‌های گران‌بهایی است که از زمان‌های دور موردتوجه مردمان جهان بوده است و از آن برای اهداف مختلفی استفاده می‌کرده‌اند. این سنگ یکی از انواع سنگ‌های آذرین با سختی 6 (کم‌تر از عقیق و الماس) است که در طیف رنگی آبی و سبز یافت می‌شود. ایرانیان آن را در گذشته «پیروزه» می‌نامیدند، چرا که وجود آن در میدان نبرد به سربازان انگیزه‌ای برای پیروزی می‌داد. این سنگ در گذشته و برای اولین بار از راه ترکیه وارد کشورهای انگلیسی‌زبان شد، به همین علت است که آن را در زبان انگلیسی Turquoise (تِرکُیز) می‌نامند. (جهت خرید انواع انگشتر فیروزه با تضمین اصالت و سلامت فیزیکی به صفحۀ خرید انگشتر فیروزه سر بزنید.)
سنگ فیروزه تقریباً در بیشتر نقاط دنیا استخراج می‌شود، اما مهم‌ترین و بهترین آن متعلق به ایران، تبت، آمریکا و مصر است. مرغوب‌ترین سنگ فیروزه در جهان از معادن شهر نیشابور استخراج می‌شود و همین است که به برچسب «فیروزۀ نیشابور» اعتبار بخشیده است. فیروزه‌ای که در عمق زمین یافت می‌شود به‌علت وجود اسیدهای زیرِ زمین نرم شده و از ارزش و کیفیت کم‌تری برخوردار است. اما اگر همان سنگ در سطح زمین یاف شود، خشک و محکم شده و ارزش و کیفیت آن نیز بالاتر می‌رود.
انواع سنگ فیروزه
سنگ‌های فیروزه را معمولاً با سه عامل از هم متمایز می‌کنند؛ رنگ، ظاهر و محل استخراج (معدن). (این موارد معمولاً درمورد برخی دیگر از انواع سنگ‌های انگشتر مردانه و زنانه نیز صدق می‌کند!)
طیف رنگی فیروزه محدود به آبی (روشن تا تیره) و سبز (روشن تا تیره) است. در کل، هر چه رنگ آن تیره‌تر باشد، مرغوب‌تر است و این مرغوبیت با سبز تیره به اوج می‌رسد.
کشورهای عربی که همیشه یکی از مشتریان ثابت فیروزۀ ایران بوده‌اند، آن را به دو نوع تقسیم کرده‌اند. نوع اول فیروزۀ عجمی است که از ارزش و قیمت بالاتری برخوردار است. این نوع از سنگ فیروزه صاف و دارای کم‌ترین رگه است. رنگ این نوع فیروزه آبی نیلی است و در کشورهای عربی طرفداران بسیاری دارد. این نوع فیروزه معمولاً با رگه‌هایی طلایی یافت می‌شود که در این صورت ارزش آن به‌مراتب بالاتر می‌رود. دلیل قیمت بالای این نوع سنگ فیروزه نیز کمیاب بودن است.
نوع دوم فیروزۀ شجری است که به‌علت ناخالصی‌های اطرافش دارای رگه‌هایی است. این رگه‌ها که مانند شاخ‌وبرگ درختان است (شَجَر = درخت) در فیروزه‌های ایرانی معمولاً قهوه‌ای و سیاه هستند و هر چه شکل منظم‌تری داشته باشند، ارزش و قیمت بالاتری به آن فیروزه می‌بخشند.
نیشابور، دامغان و کرمان در ایران اصلی‌ترین محل‌های استخراج این سنگ به‌حساب می‌آیند. در این بین نیشابور است که نه‌تنها در ایران، بلکه در جهان حرف اول را می‌زند. مرغوبیت فیروزۀ نیشابور در جهان زبان‌زد است و خرید فیروزۀ نیشابور همیشه اولویت مردم بوده است.
تشخیص اصلی یا تقلبی بودن سنگ فیروزه
در خرید انگشتر فیروزه نیز باید مثل همیشه به اصل بودن یا نبودن سنگ آن توجه کنیم. نخستین راه برای اطمینان از فیروزۀ اصل، خریدن آن از مکانی مطمئن و باضمانت است (سنگ‌های فیروزۀ موجود در فروشگاه خاص‌باکس همگی دارای تضمین اصالت کالا هستند). راه دوم، آزمایش میزان سختی آن سنگ است. فیروزۀ اصل معمولاً به‌راحتی خراش برنمی‌دارد. برای اطمینان از این می‌توانید سوزنی را روی آن بکشید و اگر خراشی برداشت، به اصل بودن آن شک کنید. سومین راه، حرارت خوردن سنگ است که اگر پلاستیکی یا مصنوعی باشد، با اندک حرارتی ذوب می‌شود. چهارمین راه، قرار دادن آن جلوی تابش نور خورشید است. اگر سنگ فیروزه در چنان موقعیتی تغییر رنگ داد، بدانید که احتمالاً با یک فیروزۀ تقلبی روبه‌رو هستید. در پایان باید دقت کنید که رنگ سنگ فیروزه معمولاً کمی مات است و قیمت بالاتری نیز نسبت به فیروزه‌های تقلبی دارد.
خواص سنگ فیروزه (این بخش توسط خاص‌باکس رد یا تأیید نمی‌شود!)
درمورد خواص سنگ فیروزه زیاد گفته‌اند که برخی از آن‌ها در ادامه ذکر می‌شود:
- سرمۀ سنگ فیروزه برای تقویت و حل مشکلات بینایی؛
- بهبود میگرن و سنگ کلیه، درمان یبوست و باد فتق؛
- درمان افسردگی، اضطراب و نگرانی؛
- افزایش اعتمادبه‌نفس.
در کل، سنگ فیروزه نمادی است برای ایجاد عشق، مهربانی و صداقت. گذشتگان از انگشتر فیروزه برای خوش‌یمنی و دفع بلاها استفاده می‌کردند (دفع چشم‌زخم).
(همچنین مقالۀ خواص انگشتر عقیق را ببینید.)
نگهداری از سنگ فیروزه و احیای آن
برای افزایش طول عمر سنگ فیروزه باید نکاتی را در نگهداری و مراقبت از آن‌ها مدنظر داشت:
- به‌علت خاصیت جذب‌کنندگی بالای روغن، بهتر است برای حفظ سلامت آن از تماسش با مایعات و مواد روغنی اجتناب نمود؛
- از آنجایی که مواد شیمیایی قدرت آسیب زدن به این سنگ را دارند، بهتر است هنگام شستن دست‌ها با صابون یا مایع آن را از انگشت درآورد؛
- بهتر است کم‌تر در معرض نور خورشید قرار گیرد تا طول عمر بیشتری پیدا کند.
برای احیای سنگ انگشتر فیروزه نیز راه‌های مختلفی وجود دارد که بهترین آن‌ها رزین‌کاری توسط متخصصان است. در خانه نیز می‌توان با انجام کارهایی ساده به احیای رنگ سنگ فیروزه پرداخت مانند تمیز کردن آن با مخلوط آب و صابون/ پودر لباس‌شویی و خشک کردنش با پارچه‌ای نرم یا قرار دادن آن در مقداری نمک دریا/ خاک.
قیمت سنگ فیروزه
در این نوشته از تیم نگارش و تولید محتوای خاص‌باکس به سنگ فیروزه، انواع آن، نحوۀ تشخیص اصل بودن یا نبودن، خواص و چگونگی مراقبت از آن پرداختیم. سنگ فیروزه یکی از باارزش‌ترین سنگ‌های جهان است که برخی از نمونه‌های آن در موزه‌ای مثل موزۀ لندن نگهداری می‌شود. از این سنگ برای ساخت انگشترهایی با پایه‌رکاب‌های نقره، استیل و... استفاده می‌شود. شما می‌توانید انواع مختلف انگشتر فیروزه را با به‌روزترین و بهترین قیمت به‌همراه تضمین اصالت و سلامت فیزیکی کالا از فروشگاه خاص‌باکس خریداری کنید.
از اینکه در این نوشته با ما همراه بودید، سپاس‌گزاریم. به مجلۀ خاص‌باکس سر بزنید.